"Το χάσικο ψωμί" της Παναγιώτας Λάμπρη

Το διήγημα "Το χάσικο ψωμί"της Παναγιώτας Λάμπρη συνιστά μία έξοχη λογοτεχνική διαδρομή για όποιον αναγνώστη επιθυμεί να μεταβεί στην ανάγλυφη πυρωσιά της μνημονικής ανάπλασης του ψυχικού του τοπίου. 

Εκεί θα ανταμώσει τον εαυτό του να οσφραίνεται τη μυρωδιά του χάσικου ψωμιού, να ορέγεται την γλυκύτητα της καραμέλας, πρώτα φαντασιακά κι έπειτα πραγματικά, ακροβατώντας, όπως τότε, ανάμεσα στο νήμα που συνδέει την ένταση της προσμονής με την έκταση της λαχτάρας. Εκεί θα ακούσει τον ήχο της καμπάνας να χαϊδεύει την ψυχικό τόνο της ύπαρξης προτού εξανεμιστεί το βίωμα στα αραιώματα του χρόνου. 

Κι όλα αυτά μας τα απλώνει η Π.Λ.άφθονα και πηγαία σε μια γλώσσα λιτή. Μάλιστα μέσα στη γλώσσα εποικίζουν διάλογοι δοσμένοι απ' την Παναγιώτα στην ντοπιολαλιά του χωριού της και της τότε εποχής (σ' ένα χωριό της Άρτας), γεγονός που αφαιρεί την κρούστα της γλωσσικής απόστασης και δηλώνει τον χατακτήρα της εσωτερικής αυτοενδυνάμωσης της γλώσσας.

Το διήγημα μέσω της σπονδυλωτής αναπτυξής του όχι μόνο δεν απομονώνει τα διάφορα κεφάλαια μεταξύ τους, αλλά αντιθέτως το κάθε ένα συνιστά την χρωστική ουσία ενός υπαρξιακού μίγματος, ενιαίου κι αδιαίρετου, το οποίο ανασυντάσσεται στην ανάγνωσή μας ως μια συμπαγής μνημονική οντότητα, όχι σαν κάτι εξερχόμενο που απλώς ο αναγνώστης απολαμβάνει σαν θεατής, αλλά ως ένας εσωτερικός κόσμος που ξεβλαστώνεται από τα άγονα και ξερά εδάφη της σημερινής λήθης και αναρριχάται στις βιωματικές πλαγιές της μνήμης μας. 

Θαρρείς πως όλος αυτός ο κόσμος είναι εγγεγραμμένος μέσα μας, στα πιο ανάλαφρα ψυχικά φτερουγίσματα και η Π.Λ. μέσα κι από την πρωτοπρόσωπη αφήγηση της παρουσιάζει τον δικό της κόσμο στην πρωτόπλαστη επαφή του με το υπάρχον και συνάμα ανασυσταίνει όλους τους κόσμους, όλα τα αγγίγματα κι όλες τις εμπειρίες που εσωκλείουν όλη αυτήν την ιερότητα που αναδύεται από τις γήινες κλιμακώσεις του υπαρκτού...

Γιάννης Βαρούχας, Ποιητής

Επιμέλεια ανάρτησης: Σταυρούλα Δεκούλου

"Αγώνας μπρα ντε φερ" του Γιώργου Μετήλλια

Χάραξε καινούργιους δρόμους.

όρισε δικούς σου νόμους, κερδισμένες ουτοπίες.

Βύζαξε το μαύρο γάλα.

Ρίξε στο κενό, σαν μπάλα, κωμικές αυτογνωσίες.

Όργωσε ξερά χωράφια.

Γέμισε τα άδεια ράφια με δικές σου εμπειρίες.

Πέταξε ψηλά στ’ αστέρια,

έχει και εκεί παρτέρια, μαγεμένες παραλίες.

Μην αλείφεσαι με ξύδι για αγώνα μπρα ντε φερ.

Δεν λογίζεται ταξίδι βόλτα με το ασανσέρ.

Γιώργος Μετήλλιας

"Ποίηση είσαι" της Κατερίνας Αλυσανδράτου

Αρχέγονες μνήμες

στου Ομήρου τα έπη,

στην αυτόφωτη Μούσα,

στων ανθρώπων την έμπνευση!

Ποίηση είσαι,

το πάθος του έρωτα,

το βαλς των κυμάτων,

ηχοχρωμάτων κραδασμοί!

Ιέρεια ανέλιξης,

στο δάκρυ της βροχής,

στου Αρχαγγέλου τα φτερά,

στον ασπασμό του Θείου!!!

©Κατερίνα Αλυσανδράτου, 21/3/2024

Η ΚΟΡΗ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΟΥ της Κωνσταντίνας Δούκα

Διαβάζοντας το μυθιστόρημα της Κωνσταντίνας Δούκα, «Η κόρη του στρατηγού» θυμήθηκα ένα ποίημα δικό μου, το «Ο Θεός είναι άντρας, Εύα» και μέσα μου έλαβα μια βαθιά δικαίωση για όσα καιρό τώρα νιώθω και σκέφτομαι, για όσα πολεμώ, για τις συμβουλές στις γυναίκες του περίγυρού μου, για το κακό και το ανάθεμα σε βάρος κάθε θηλυκής φύσης.

Ταυτίστηκα με τη συγγραφέα που μας κοιτά κατάματα και αποκαλύπτει αλήθειες και νοοτροπίες μιας εποχής που ακόμα σε κάποια σημεία αγγίζει τη δική μας.

Ένα ηθογραφικό μυθιστόρημα μιας γενναίας πένας, που αρματώνεται το δίκιο και βάζει φωτιά στο άδικο. Μια οικογένεια πατριαρχική, μια πατρική αγάπη άνοιξη και βαρυχειμωνιά, βροχή και θειάφι συνάμα. Πόσα παιδιά αντέχει κάποιος να θυσιάσει στο όνομα της τιμής και της υπόληψης; Σε πόσο βάθος μπορεί κανείς να πνίξει τη λαχτάρα του για αγάπη ώστε να μη προδώσει τις αρχές του; Η τιμή, η υπόληψη, η κοινωνική θέση, η προίκα. Και μήπως δεν είναι προίκα η καλή καρδιά, η συμπόνια, το φιλότιμο, η συγχώρεση; Δεν είναι προίκα το κουράγιο, το πείσμα, η δύναμη να ονειρεύεσαι;

Η συγγραφέας δεν κάνει καμία προσπάθεια να στρογγυλέψει τους ήρωες της ιστορίας. Εξάλλου δεν είναι σκοπός της να σμιλέψει, ούτε να πλανέψει, αλλά να γρονθοκοπήσει ένα σαθρό κατεστημένο, να ξεθεμελιώσει τ’ άδικο που βαθαίνει τις γραμμές του προσώπου και τα δάκρυα που πυρώνουν τα μάτια. Και κάθε ήρωας στην ιστορία της δεν είναι μόνο κακός ή μόνο καλός. Είναι σύνθετος και μας εκπλήσσει καθώς τα γεγονότα περνούν μπροστά από τα μάτια μας. Γιατί τα βλέπουμε. Τόση δύναμη έχουν τα λόγια της που ακούμε τις ανάσες πίσω από την κλειστή πόρτα του υπνοδωματίου και το γάργαρο γέλιο και το ερωτικό ψιθύρισμα στον πάνω όροφο. Φορές σου έρχεται να συγκινηθείς από την καλοσύνη ενός ήρωα και την ίδια στιγμή διακρίνεις τη σκοπιμότητα πίσω από αυτό που ως τώρα θαρρούσες για καλό.

Ένα μυθιστόρημα πικρό με γλυκές αποστάξεις, όπως τα καρφωμένα γαρύφαλλα πάνω στο γλυκό του κουταλιού μήλο. Γιατί έτσι είναι και η ζωή γλυκόπικρη, έτσι την ορίσαμε εμείς να είναι αδικώντας τους δίκαιους και δικαιώνοντας τους άδικους. Όμως η συγγραφέας δεν κιοτεύει. Θαρρετά χτυπά την κοινωνία και τα λανθασμένα της πρότυπα. Αυτά που ενθρονίζουν την αλαζονεία και τη μοναξιά και κατατρέχουν την αγάπη αν δεν ορίζεται από τα στεγανά και τα ατσαλένια πλαίσια του παρελθόντος.

Μια δικαίωση, μια φωνή και μια κραυγή της Κωνσταντίνας Δούκα στο όνομα κάθε μάνας, κάθε κόρης, κάθε ορφανής, κάθε κατατρεγμένης. Μετά την τελευταία σελίδα έκλεισα το βιβλίο δικαιωμένη για κάθε λεπτό που του χάρισα, ικανοποιημένη που κάποιος μίλησε και για «μένα».

Σταυρούλα Δεκούλου, Λογοτέχνις

Μέλος Δ.Σ. Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών