Κριτικός σχολιασμός της Σοφίας Σκλείδα για την ποιητική συλλογή "Σε έντυσα Έρωτα" της Σταυρούλας Δεκούλου

 

«ΣΕ ΕΝΤΥΣΑ ΕΡΩΤΑ», της Σταυρούλας Δεκούλου, Εκδόσεις Βεργίνα, Αθήνα 2020

Κριτικός Σχολιασμός

Η ποιητική συλλογή «Σε έντυσα έρωτα», της εκλεκτής συγγραφέως, Σταυρούλας Δεκούλου,  αποτελεί έναν ύμνο στην αγάπη και τον έρωτα, διαποτισμένο από προσωπικές ανησυχίες και υπαρξιακές αναζητήσεις. Διακρίνεται από έντονη συναισθηματική φόρτιση και βαθιά εσωτερικότητα. Κάθε ποίημα ενσωματώνει εικόνες από τη φύση και την καθημερινή ζωή, ενώ συνδυάζει το προσωπικό βίωμα με συμβολισμούς, δημιουργώντας έτσι έναν διαρκή διάλογο μεταξύ του "εγώ" και του κόσμου γύρω. Ο έρωτας, η αγάπη, η απώλεια και ο χρόνος κυριαρχούν ως θεματικές, προσφέροντας στον αναγνώστη μια ποιητική διαδρομή, που ακουμπά τόσο τις χαρές όσο και τις λύπες της ανθρώπινης εμπειρίας.

Ο τίτλος του εν λόγω έργου, «Σε έντυσα έρωτα», είναι έντονα συμβολικός. Αρχικά, το ρήμα "έντυσα" παραπέμπει στην αίσθηση της φροντίδας, της προστασίας και της δημιουργίας ενός περιβάλλοντος ασφάλειας και ζεστασιάς. Συνδυάζοντάς το με τη λέξη "έρωτα", η οποία από μόνη της φέρει το πάθος, την ένταση και την επιθυμία, δημιουργείται η εικόνα μιας πράξης αγάπης, που δεν είναι μόνο σωματική αλλά και ψυχική.

Από την άλλη, ο έρωτας, ως ένδυμα, δείχνει ότι δεν είναι απλώς ένα αίσθημα, αλλά κάτι που "φοριέται", που περιβάλλει τον άλλον, ενισχύοντας τη σύνδεση μεταξύ των δύο, υποδηλώνοντας τη βαθιά επίδραση που έχει ο έρωτας πάνω στο άτομο, αφού καλύπτει κάθε πτυχή της ύπαρξής του.

Συνολικά, ο τίτλος προσδίδει μια αίσθηση ολοκληρωτικής αφοσίωσης και προσωπικής θυσίας, όπου ο ένας προσφέρει στον άλλον τον έρωτα ως ένδυμα, προστατευτικό, αλλά και γεμάτο ζωντάνια. Αυτή η αίσθηση είναι συχνά κεντρικό θέμα στην ποίηση, ιδιαίτερα σε ποιητικές συλλογές που ασχολούνται με τις ανθρώπινες σχέσεις και τα βαθιά συναισθήματα.

Σύμφωνα με τα προηγούμενα, η γενικότερη θεματολογία της συλλογής περιστρέφεται κυρίως, γύρω από τον έρωτα και τη συντροφικότητα, όπως φαίνεται στα ποιήματα "Απόψε", "Σ’ ονειρεύομαι θάλασσα" και "Κράτα με, αγάπη μου, σφιχτά". Η αγάπη εδώ εκφράζεται ως μια δύναμη, που έχει τη δυνατότητα να θεραπεύει, να συνδέει, αλλά και να προκαλεί πόνο.

Ταυτόχρονα, οι εικόνες της φύσης χρησιμοποιούνται συχνά ως συμβολικά μέσα, που αποτυπώνουν τα εσωτερικά συναισθήματα της ποιήτριας: η θάλασσα, ο άνεμος, η βροχή, τα λουλούδια και οι εποχές συμβολίζουν τις αλλαγές, τις επιθυμίες και τις αγωνίες του έρωτα.

«…Κράτα με, αγάπη μου, σφιχτά σε τούτο το ταξίδι που ’ναι χωρίς προορισμό και μοιάζει δίχως τέλος. Τίποτα δεν αποζητώ μονάχα σαν φτάσουμε στο τέρμα να συνεχίσουμε τον δρόμο μας μαζί. Κράτα με, αγάπη μου, σφιχτά…».

«…Ο έρωτας είναι ατσάλι... θέλει φωτιά... Να λιώνει μέσα στα καλούπια κι ύστερα πάγο... να δίνει σχήμα στον κόσμο από την αρχή…»

Η γλώσσα της ποιητικής συλλογής είναι έντονα λυρική, γεμάτη αισθησιασμό και αλληγορίες. Η ποιήτρια χρησιμοποιεί πλούσιες μεταφορές και εικόνες για να αποδώσει τις λεπτές συναισθηματικές αποχρώσεις. Φράσεις όπως "Θα γίνω μελάνη / και καταμεσής της καρδιάς σου / θα υπογράψω την κτήση μου" (Απόψε), εκφράζουν την έντονη επιθυμία για συναισθηματική ένωση και διεκδίκηση της αγάπης. Παράλληλα, η χρήση των στοιχείων της φύσης, εμπλουτίζει τις εικόνες και τις μεταφορές, δημιουργώντας έναν ζωντανό, αισθητηριακό κόσμο.

Έτσι, ο τρόπος έκφρασης είναι άμεσος και βαθιά προσωπικός, με την ποιήτρια να εξομολογείται τις πιο κρυφές της σκέψεις και επιθυμίες. Ο έρωτας παρουσιάζεται ως κάτι ιερό, αλλά και γεμάτο ένταση, με την συγγραφέα να παλεύει με τα συναισθήματά της, όπως φαίνεται στο ποίημα "Ανομολόγητες αλήθειες": "Εκεί στην άκρη των ματιών μου να στοχεύεις. / Ν’ ανασκαλεύεις πεθυμιές ανομολόγητες".

Η έκφραση της αγάπης είναι συχνά δραματική και γεμάτη πάθος, ενώ η αναφορά στη μοναξιά και την απόσταση ("Σ’ ονειρεύομαι θάλασσα / κι ας ναυαγώ κάθε δειλινό / στη μοναξιά μου"), δείχνει την πάλη ανάμεσα στην επιθυμία και την απογοήτευση.

Με αυτόν τον τρόπο, ο βαθύτερος σκοπός της συγγραφέως φαίνεται να είναι η εξερεύνηση των ορίων του έρωτα και της ανθρώπινης ύπαρξης. Μέσα από την ποίησή της, προσπαθεί να αποδώσει την πολυπλοκότητα της αγάπης και των σχέσεων, ενώ ταυτόχρονα εκφράζει την αγωνία της για το πέρασμα του χρόνου και την αδυναμία του ανθρώπου να κρατήσει σταθερό κάτι τόσο φευγαλέο όπως ο έρωτας. Η ποιητική φωνή αναζητά την αιωνιότητα μέσα από τις στιγμές του πάθους και της έντασης, αλλά και τη συμφιλίωση με την απώλεια και τη μοναξιά.

Πολλοί τίτλοι, όπως "Κράτα με, αγάπη μου, σφιχτά", "Εγώ, αγάπη μου", "Ο έρωτας... ξέρεις" και "Θα σ’ αγαπώ τις Κυριακές", υποδηλώνουν μια βαθιά εξερεύνηση των ερωτικών συναισθημάτων και των σχέσεων. Υπάρχει μια αίσθηση νοσταλγίας και ρομαντισμού, καθώς και αναζήτηση της ουσίας της αγάπης.

Τα ποιήματα, "Χρονικός επαναπροσδιορισμός", "Στιγμές φωτός" και "Υπήρξα νύχτα", προτείνουν μια διάθεση αναστοχασμού, όπου η ποιήτρια επανεξετάζει το παρελθόν της, τις μνήμες και τις αναμνήσεις που το πλαισίωσαν και το διαμόρφωσαν.

Παράλληλα, τα ποιήματα "Φτερουγίσματα", "Φθινόπωρα..." και "Κόκκινη θάλασσα", δείχνουν την ιδιαίτερη σχέση με τη φύση και τη χρήση της ως φόντο για την εξερεύνηση συναισθημάτων. Αντιπροσωπεύουν τις αλλαγές και τις μεταπτώσεις, που βιώνει ο άνθρωπος, συνδέοντας τη φύση με την ανθρώπινη ψυχή.

Έπειτα, τα ποιήματα "Ο μεγαλύτερος εχθρός της αγάπης είναι ο άνθρωπος" και "Ποίημα γυμνό", υποδεικνύουν τις εσωτερικές συγκρούσεις και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει κάποιος στις σχέσεις του. Υπάρχει η αίσθηση της ανθρώπινης αδυναμίας και της αναζήτησης για κατανόηση και αποδοχή.

Ειδικότερα, στο ποίημα "Πυξίδα", γίνεται αναφορά στην αναζήτηση της αλήθειας και της προσωπικής αναγέννησης, όπου η πυξίδα –ως σύμβολο κατεύθυνσης– αποτελεί μεταφορά για την εσωτερική καθοδήγηση του ατόμου. Η επανάληψη του "μία πυξίδα... εσύ" υποδηλώνει ότι η λύση βρίσκεται μέσα στον ίδιο τον άνθρωπο, που πρέπει να αποδεχτεί την αλήθεια του και να αφήσει πίσω τις αμφιβολίες και τους φόβους του. Η διαδικασία του να βρει κανείς τον προσανατολισμό του, μοιάζει με το ταξίδι προς την αυτογνωσία, κάτι που το καθιστά βαθύτατα υπαρξιακό ποίημα.

Ανατρέχοντας στα υπόλοιπα ποιήματα, παρατηρείται έντονη χρήση φυσικών εικόνων για να εκφραστούν ερωτικές, ψυχικές και πνευματικές καταστάσεις. Η θάλασσα, τα λουλούδια, τα αστέρια, το φεγγάρι, το φθινόπωρο, όλα λειτουργούν ως αντανάκλαση των συναισθημάτων. Η ποιήτρια μετουσιώνει τον έρωτα σε φύση και το αντίστροφο, κάνοντας την αγάπη, την επιθυμία και τη λύπη οργανικό κομμάτι του περιβάλλοντος. Πολλά από τα ποιήματα περιγράφουν το πώς τα φυσικά στοιχεία καθρεφτίζουν τις αλλαγές και τα σκιρτήματα της ψυχής, ενώ οι ερωτικές σκηνές συχνά καταλήγουν να συνοδεύονται από ισχυρά σύμβολα, όπως ο άνεμος ή το κύμα.

Μια ακόμα κοινή θεματική των ποιημάτων είναι η εξερεύνηση της ψυχής μέσα από δοκιμασίες, αντιφάσεις και αντιπαραθέσεις, όπου συχνά η φωνή της συγγραφέως ταλαντεύεται ανάμεσα στην αβεβαιότητα και την αποδοχή του εαυτού. Η χρήση εικόνων, όπως το χτίσιμο κάστρων στην άμμο ή η θάλασσα που αλλάζει χρώμα, υποδηλώνουν τη φευγαλέα φύση της ζωής και της επιθυμίας. Αρκετά ποιήματα αποκαλύπτουν ότι η αποδοχή της παράδοσης και η αναγνώριση των παθών επιτρέπουν στον άνθρωπο να φτάσει στη λύτρωση.

Συνολικά, η ποιητική αυτή συλλογή εξερευνά ζητήματα εσωτερικών συγκρούσεων, πάθους και αυτογνωσίας, καθώς και την ομορφιά και την επώδυνη διάσταση των ανθρώπινων εμπειριών, μέσα από έντονες μεταφορές και λυρικές εικόνες της φύσης. Τα ποιήματα είναι πλούσια σε συναισθηματική ένταση και φιλοσοφικές προεκτάσεις, διανθισμένα με προσωπικά βιώματα και μυθολογικά στοιχεία, προσφέροντας μια βαθιά και πολυδιάστατη αναγνωστική εμπειρία.

«…Έλα με δύο χέρια γεμάτα αντίδωρα αγάπη να φιλέψουμε της γης τους πονεμένους στης Κυριακής τη λειτουργία…»

«…Προσμένω μια μενεξεδένια αυγή ν’ αγκαλιάσει το βλέμμα μου. Καρτερώ μια βροχή απ’ άνθη κερασιάς να με βαφτίσουν και πάλι ΖΩΗ!»

Σοφία Σκλείδα, Φιλόλογος, Συγγραφέας, Διδάκτωρ Συγκριτικής Παιδαγωγικής, Μέλος του Δ.Σ της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών